Σύντομη περιγραφή
Το Λαογραφικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, αποτελεί τη σημαντικότερη συλλογή φωτογραφικού υλικού και αντικειμένων, που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ήπειρο σχετικά με την προβιομηχανική εποχή. Σήμερα η συλλογή χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς κατά κύριο λόγο από τον τομέα Λαογραφίας του Ιστορικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Παρότι το Μουσείο είναι ανοιχτό σε οποιονδήποτε εντός και εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας, η χρήση του υλικού του μουσείου παραμένει περιορισμένη. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει έντονο ενδιαφέρον για την προβολή του περιεχομένου του μουσείου προς την τοπική, εθνική και διεθνή κοινότητα, με σκοπό την αναβάθμιση της περιοχής σε πολιτιστικό, τουριστικό και βιοτικό επίπεδο. Επιπλέον το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ενδιαφέρεται έντονα για την συμμετοχή του στα μόλις πρόσφατα ιδρυμένα ηλεκτρονικά δίκτυα Πανεπιστημιακών Μουσείων.
Στόχος του παρόντος έργου είναι η καταγραφή, τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση των εκθεμάτων του Λαογραφικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η μετάφραση του υλικού σε δύο ξένες γλώσσες πέραν της Ελληνικής, και η παρουσίασή του μέσω του διαδικτύου και μέσω σύντομης έντυπης έκδοσης στο ευρύ κοινό που ενδιαφέρεται για την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής κατά τα προβιομηχανικά χρόνια.
Το παρόν έργο θα υλοποιηθεί σε μια σειρά φάσεων - δράσεων οι οποίες θα λάβουν χώρα διαδοχικά αλλά και μερικές φορές παράλληλα:
Φάση 1 - Τεκμηρίωση του περιεχομένου του μουσείου. Μελέτη καθορισμού απαραίτητης τεχνολογικής υποδομής για την υλοποίηση του έργου.
Φάση 2 - Ψηφιοποίηση ψηφιακή επεξεργασία και αρχειοθέτησή του υλικού μαζί με την αντίστοιχη τεκμηρίωση σε βάση δεδομένων
Φάση 3 - Μετάφραση του συνόλου του υλικού σε δύο ξένες γλώσσες (Αγγλικά - Γαλλικά)
Φάση 4 - Σύνθεση του ψηφιακού υλικού σε ολοκληρωμένο περιβάλλον ηλεκτρονικής παρουσίασης στο διαδίκτυο και συνοπτικής έντυπης έκδοσης
Φάση 5- Δράσεις διάδοσης και διάχυσης των αποτελεσμάτων του έργου, καθώς και δράσεις διασύνδεσης του παρόντος έργου με αντίστοιχα έργα και δίκτυα που πραγματοποιούνται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Άμεσα επωφελούμενοι από το έργο θα είναι τόσο το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όσο και οι κάτοικοι της περιοχής που θα έχουν την ευκαιρία να έχουν καθ' οποιονδήποτε τρόπο πρόσβαση στο τεκμηριωμένο και ψηφιοποιημένο υλικό. Έμμεσα επωφελούμενοι, θα είναι το σύνολο των κατοίκων της περιοχής, μέσα από την τουριστική ανάπτυξη που θα επέλθει, αλλά και μέσα από τη γενικότερη προβολή των στοιχείων διαβίωσης και των ιστορικών στοιχείων της περιοχής.
Αναλυτική περιγαρφή
Το έργο αφορά την τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση του συνόλου των αντικειμένων που περιλαμβάνονται στην συλλογή του λαογραφικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
1. Υπάρχουσα κατάσταση - Τεκμηρίωση
Η περιοχή της Ηπείρου είναι ιδιαίτερα φτωχή όχι μόνο σε οικονομικές επιδόσεις, αλλά και σε προσφερόμενες πολιτιστικές δραστηριότητες και υποδομές. Παρότι η περιοχή στο παρελθόν είχε σημαντικές επιδόσεις στον τομέα των τεχνών, των επιστημών και των γραμμάτων, μετά την μεταπολίτευση οι δυσκολίες που οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν, έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους σε περισσότερο βιοποριστικούς τομείς. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων είναι ίσως ο σημαντικότερος φορέας επιστημονικής και πολιτισμικής αναβάθμισης της περιοχής.
Στα πλαίσια υποστήριξης και εντατικοποίησης των προσπαθειών για πολιτισμική αναβάθμιση της περιοχής, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων με την βοήθεια ιδιωτών και ευεργετών, έχει συλλέξει ένα αρκετά σημαντικό αριθμό εκθεμάτων που αφορούν τον τρόπο ζωής, τον τρόπο παραγωγής των αγαθών και τις μεθόδους μεταποίησής τους, κατά την προβιομηχανική περίοδο. Τα εκθέματα αυτά που συλλέχθηκαν με πολύ κόπο και προσπάθεια από τους υπεύθυνους του μουσείου για πλέον από τρεις δεκαετίες έχουν με βάση το Προεδρικό διάταγμα 30 / 3-12-1977 αποκτήσει μία μόνιμη στέγη, που είναι το Λαογραφικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Το Λαογραφικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στεγάζεται σε ένα χώρο περίπου 200 τ.μ., που έχει υποστεί σημαντικές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις για να αποκτήσει τη μορφή και τη χρηστικότητα εκθεσιακού χώρου. Παρότι οι προσπάθειες που προσωπικού (επιστημονικού και διοικητικού) που υποστηρίζει τη λειτουργία του Μουσείου, είναι συνεχείς, πέραν από την ακαδημαϊκή χρήση του μουσείου, για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς, δεν υπάρχει ευρεία γνώση τόσο ανάμεσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα όσο και ανάμεσα στο ευρύ κοινό της περιοχής, των υπηρεσιών και των πληροφοριών που μπορεί το μουσείο να προσφέρει στον επισκέπτη.
Σκοπός του παρόντος έργου και με βάση την μέχρι σήμερα εξέλιξη την τεκμηρίωσης του υλικού του μουσείου που καταδεικνύει ότι το συγκεντρωμένο υλικό έχει πραγματικά σημαντική ιστορική και λαογραφική αξία, είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ευρεία διάδοση του περιεχομένου της συλλογής του μουσείου, όχι μόνο σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, αλλά ακόμα και σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος, όπως έχει δείξει τόσο η διεθνής εμπειρία όσο και οι μελέτες που έχουν γίνει, θα προσφέρει στην περιοχή, δύο σημαντικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξή της. Το πρώτο είναι η πολιτισμική αναβάθμιση που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε συνεχώς μειούμενη πορεία, και το δεύτερο είναι η οικονομική άνθηση, μέσω των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών. Η περιοχή έχει σημαντικό τουριστικό προϊόν που μένει ανεκμετάλλευτο και περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξής της. Με το παρόν έργο ενισχύονται οι δύο ανωτέρω παράγοντες και γίνεται προσπάθεια να αποτελέσουν μοχλούς ανάπτυξης της περιοχής.
Η πολιτισμική ιστορία της περιοχής έχει τις ρίζες του στην π.Χ. εποχή, με σημαντικότατα ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία που μένουν αναξιοποίητα όχι μόνο για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, αλλά ακόμα και για την πληροφόρηση του κοινού της Ηπείρου σχετικά με την ιστορία της. Η δεύτερη μεγαλύτερη πολιτισμικά περίοδος για την Ήπειρο, μετά τον Βασιλιά Πύρρο ήταν η προβιομηχανική εποχή, όπου η Ήπειρος ήταν όπως αναφέρει και το ρητό «Πρώτη στ' άρματα, στα γρόσια και στα γράμματα». Γίνεται κατανοητό, ότι μια περιοχή που εκείνη την εποχή είχε ισχυρή στρατιωτική δύναμη, χρήματα και εκπαιδευτικό επίπεδο, έχει να παρουσιάσει αυξημένο σημαντικό ιστορικό υλικό που αν γίνει γνωστό στους πολίτες της ίδιας της περιοχής θα αποτελέσει σημαντικό υπόβαθρο για την ανάπτυξη της περιοχής σε πολιτιστικό επίπεδο ακόμα και στη σημερινή εποχή.
Επιπλέον εάν υπάρχει ισχυρό έρεισμα για την τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, καθώς η Ήπειρος είναι μία περιοχή που ελκύει με την ιστορία της και τις φυσικές τις ομορφιές το πανελλήνιο και το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Αν ταυτόχρονα με τις υπόλοιπες παραμέτρους που προσελκύουν τουριστικούς επισκέπτες, προστεθεί η πολύ σημαντική παράμετρος του προβιομηχανικού πολιτισμού που είχε αναπτυχθεί στην περιοχή και τόσο ο εικονικός επισκέπτης μέσω του διαδικτύου όσο και ο φυσικός επισκέπτης που θα βρεθεί στην περιοχή, μπορεί να έρθει σε επαφή με το πολιτισμικό προϊόν εκείνης της εποχής, γίνεται σαφές ότι η τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής θα γνωρίσει σημαντική άνθηση.
Περιεχόμενο μουσείου
Η συλλογή αριθμεί σήμερα 1500 περίπου αντικείμενα που ήταν προϊόντα της προβιομηχανικής κοινωνίας (του αγροτικού και αστικού περιβάλλοντος με ιδιαίτερη έμφαση στον 19ο- μέσα 20ου αι.).
Η θεματική ταξινόμηση που έχει εφαρμοστεί στην έντυπη μορφή τεκμηρίωσης και θα εφαρμοστεί εμπλουτισμένη και στην ψηφιοποιημένη μορφή γίνεται με βάση τη χρήση των αντικειμένων που εντάσσονται σε τρεις βασικές κατηγορίες:
- πρόσκτηση και παραγωγή των αγαθών : Συνολικός αριθμός :108
- επεξεργασία και μεταποίηση των πρώτων υλών : Αριθμός 250
- κατανάλωση ( μέσα και τρόποι κατανάλωσης) : 1142
Πνευματικά Δικαιώματα
Τα πνευματικά δικαιώματα του συνόλου του υλικού, όπως και το υλικό καθαυτό ανήκει στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Το Λαογραφικό Μουσείο και Αρχείο του πανεπιστημίου Ιωαννίνων ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα αριθμ. 89, αριθμ. φύλου 30/3-12-1977. Είναι ενταγμένο στο τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας ( Τομέας Λαογραφίας).
Δημόσια πρόσβαση
Η δημόσια πρόσβαση στο υλικό του μουσείου, τόσο πριν όσο και μετά την μετατροπή του σε ψηφιακή μορφή είναι δεδομένη. Η φυσική παρουσία στο χώρο του μουσείου είναι ελεύθερη στον οποιοδήποτε, είτε ανήκει στο επιστημονικό προσωπικό και του φοιτητές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, είτε στους πολίτες της περιοχής. Το μουσείο είναι διαθέσιμο μετά από συνεννόηση με τον Τομέα Λαογραφίας στην επίσκεψη σχολικών μονάδων, ομάδων πολιτών, συλλόγων και οποιουδήποτε ενδιαφέρεται είτε για έρευνα είτε για πληροφόρηση σχετικά με το υλικό του μουσείου. Για οικονομικούς λόγους δεν υπάρχει η δυνατότητα διατήρησης ανοιχτού του μουσείου, παρόλα αυτά είναι διαθέσιμο για οποιαδήποτε χρήση μετά από συνεννόηση.
Μετά την ψηφιοποίηση του υλικού, αυτό θα είναι διαθέσιμο σε πλήρη μορφή στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα να είναι προσβάσιμο από το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού. Τα ψηφιακά αρχεία θα ανήκουν στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων του οποίου η πολιτική είναι να προσφέρει χωρίς δεσμεύσεις όλο το υλικό που διαθέτει για έρευνα και εκπαίδευση.
Δικτυακός τόπος Λαογραφικού Μουσείου Π.Ι.
|
